Aan de schandpaal

Blog
Opinie
Renate Heins
21-01-2022
Voor wie het gemist heeft - en dat is praktisch onmogelijk -: we hebben ons eigen Weinstein-schandaal. In ons kikkerlandje. Ons "gave land” vol met regels, moralisme, principes en gestrekte vingers naar andere landen. Ons progressieve land waar toch al enige tijd sprake is van doorontwikkelde emancipatie, wederzijds respect en gelijke verhoudingen. Bespeur je enig cynisme? Terecht. Het verbaast me eerlijk gezegd namelijk niks. Wat me wel verbaast, zijn de collectieve naïviteit, verbazing én hypocrisie die volgden. Met dit blog probeer ik vanuit een vakinhoudelijk perspectief te schrijven over wat er afgelopen week zich allemaal heeft ontvouwd, maar ik heb ook moeite hier puur rationeel naar te kijken. Dus er klinkt her en der wat emotie door (niets menselijks is mij vreemd).
BOOS
Allereerst zijn mega dikke complimenten op hun plek. Wat Tim Hofman en zijn redactie hebben gedaan, is toch wel next level. We kennen het programma BOOS al langer als een programma dat niet terugdeinst. Het moderne Breekijzer gaat nog net een tandje verder dan Pieter Storms vroeger deed en ik denk dat er bijzonder veel lef nodig is om zo’n machtig bastion open te willen en kunnen breken. De macht (en bijbehorende corruptie) van een high profile mediabolwerk als The Voice gaat verder dan alleen iemand [persoonlijk] een tik op de vingers geven voor seksueel onaanvaardbaar gedrag. Niet alleen heeft BOOS een aantal figuren publiekelijk aan de schandpaal genageld, ze doen dit op uiterst kalme en respectvolle wijze zonder enige vorm van egotripperij of sensatiezucht.

De ontkenning van een machtspositie
Ik veroordeel vanzelfsprekend de wandaden waarvan de mannen in kwestie beschuldigd worden. Het enige goede dat Rietbergen heeft gedaan is dat hij meteen heeft toegegeven dat hij fout zat. Gelukkig maar, dat hij meteen heeft toegegeven. Als er insinuaties zijn over fout gedrag en je weet dat je fout zit is mijn devies: met de billen bloot en op die blaren zitten. Trouwens, liever gewoon NIET doen. Dit geldt niet alleen voor situaties waarbij sprake is van seksueel overschrijdend gedrag. Dit gaat ook op in andere situaties waar je fout zit: besluiten die verkeerd vallen, uitspraken in de media, beloftes die niet nageleefd kunnen worden, of fout gedrag van anderen met de mantel der liefde bedekken cq wegkijken, enzovoorts. De snoeiharde ontkenning van Ali B is dus op zijn minst opmerkelijk te noemen. 

Eigenaardig was ook het optreden van Johnny de Mol. Zoals Arjen Fortuin (NRC) op 18 januari schreef ving Johnny tijdens de uitzending van HLF8 de klappen op die eigenlijk voor zijn vader als toedekker waren bestemd. Prima allemaal. Lekker traantje ook. Maar waar de [PIEP] (insert krachtterm) is je vader dan?! DAT was heldhaftig geweest. Dit is de toedekker toedekken. Hij had beter voor zijn tante op kunnen komen. Denk dat zij meer steun kon gebruiken dan je kille vader. Inmiddels [de onthullingen volgden elkaar nogal snel op] weten we dat John de Mol ervoor heeft gekozen (wellicht terecht ook wel) het BOOS-item eerst te willen zien en aan Hofman zelf zijn reactie te bieden. Dat spreekt voor hem. Maar waarom dan dit 1-2’tje met Johnny? Had niet gehoeven. 
“John de mol is een typisch voorbeeld van iemand die te lang te veel macht heeft.”
Dan naar het gedeelte met John de Mol zelf. Wow... Toch best knap hoe je in een adem kunt zeggen dat "1% van het geheel al veel te veel was geweest” met "ok, alles wat we in werking hebben gesteld om melding van dit soort zaken te maken is kennelijk voor niks geweest.” Le pardon? Dus je bedoelt dat het de schuld is van de slachtoffers dat zij hun "beklag” niet hebben gedaan? Dit is een typisch voorbeeld van iemand die te lang te veel macht heeft en niet snapt welke invloed macht heeft op veelal jonge mensen die bezig zijn hun carrière te bouwen. Of welke psychologische kracht uitgaat van iemand die iets meer strepen op zijn schouders heeft dan jij. Stap van het pluche af en met je poten in de klei, vriend. Dat jij als keizer vindt dat de generaal geen machtspositie heeft, betekent niet dat de soldaat daar hetzelfde over denkt. 

Het slechtste excuus ever
Hij legt echter ook iets bloot wat binnen veel organisaties misgaat... Je kiest ervoor de relatie met iemand te laten prevaleren boven de ernst van een aanklacht. Liefde maakt blind. En liefde bestaat ook binnen vriendschappen en langlopende collegialiteit. Als iemand echter van zoiets dergelijks beschuldigd wordt, kun je er vergif op innemen dat het niet de eerste of enige keer is. Wat kun je wel doen? Meteen onderzoeken. Niet blind vertrouwen op iemands blauwe ogen dat het heus de eerste en enige keer is. Hoeveel hoeken van de kamer je hem hebt laten zien. Elke aanklacht van dergelijke aard moet serieus onderzocht worden. Want er waren dus meer klachten, maar de slachtoffers durfden hier geen melding van te maken. 

"Fijn” dat De Mol met open ogen durft te zeggen dat dat [een dreigende sfeer/cultuur waarin men angst heeft melding te maken van misstanden], voor zover hij dat heeft kunnen beoordelen, absoluut niet de sfeer is. Of heeft hij er gewoonweg geen actieve herinnering aan? Waar blijft de mea culpa aan de slachtoffers? Ik vind namelijk het gemak waarmee hij steeds de verantwoordelijkheid bij de vrouw neerlegt ("we hebben toch genoeg loketten”, zegt hij koeltjes) en de grijns die hij trekt wanneer Hofman vraagt naar het protocol voor coaches, bandleiders en andere mensen met een hooggeplaatste functie, alleszeggend. 

Wat zie je nog meer doorschemeren in dit interview? Heb je even? Ongelijke verhoudingen, een zieke mediacultuur, conservatieve houding van topfiguren (hello 20’s), white privilege, ontkenning, victim blaming, het ontkennen van een toxic workculture (zegt de dictator) en dat macht absoluut corrumpeert.

De advertentie van de verdrietige Talpa-vrouwen "Beste John. Het ligt niet aan de vrouwen” verdient niet alleen een plek op AD.nl. Het verdient een abri-poster die pal voor het slaapkamerraam van de heer De Mol wordt gehangen, zodat hij elke dag aan zijn falende gedachtegang wordt herinnerd.

Verleg je grenzen!

schrijf je nu in voor onze nieuwsbrief!
Schrijf je nu in voor
onze nieuwsbrief