schrijf je nu in voor onze nieuwsbrief!
De meningenfabriek van columnisten als broodnodige jus voor media
Blog
Opinie
Jos Govaart
25-07-2017
Je zult anno 2017 hoofdredacteur zijn. Om de woorden van Ruud Gullit te gebruiken; dan ben je niet te benijden. Enerzijds wil je als krant, televisie- of radioprogramma een eigen journalistieke koers varen. Aan de andere kant ben je zo goed of slecht als de laatste kijkcijfers of oplagerapport van de HOI. En dus moet je iets doen om aantrekkelijk te blijven als nieuwsmedium voor zowel bestaande, als nieuwe lezers. En dat is in beide gevallen niet zo makkelijk. En dus ga je op zoek naar een medicijn: Het arsenaal columnisten. Is dat werkelijk een medicijn of juist de ziekte zelf? Nu we toch met meningen bezig waren, verzamelden we er een aantal. Van een collega, hoofdredacteur en ervaren mediaconsumenten.
Kijktijd naar lineaire televisie is nog nooit zo hard gedaald als nu. De "jongere" generatie leest nauwelijks nog een papieren krant. En het is daarnaast ook nog een hele kunst om de bestaande lezer te behouden. Neem mijn eigen vader. Sinds ik me kan herinneren hadden we twee abonnementen op kranten thuis. (BN) de Stem voor het lokale nieuws en de Volkskrant als kwaliteitskrant. Maar toen ging de Volkskrant verjongen, een magazine maken en meer luchtigere onderwerpen aandoen. De Volkskrant werd ingeruild voor het NRC. Verdict nu: die NRC is wel errug saai. Het valt dus allemaal niet mee.
Dus wat doen kranten om lezers te binden? Columnisten aanwerven. En Columnisten zorgen voor plezier, ergernis en gesprekken op sociale media. Of ze nu goed of slecht zijn. Meest recente voorbeeld is natuurlijk de column van Hanina Ajarai in het Algemeen Dagblad. En dan heb je natuurlijk de columnisten die zich vast committeren aan een bepaald genre zoals de voedingsmiddelenindustrie of jargon op de kantoorvloer. Soms is het grappig, maar vaak ook compleet stigmatiserend.
Dit alles leidde vorige week tot een discussie bij ons op kantoor. Wat vinden we nu eigenlijk van columns in een context van een nieuwsmedium. Collega Dorieke ergerde zich op een gegeven moment groen en geel aan sommige columns. Zij stelt onder meer:"Ik wil op basis van inhoud mijn eigen mening kunnen vormen en niet een mening 'in m'n strot' geduwd krijgen van een random persoon die graag zijn of haar mening deelt. Als je een expertise hebt, is het een ander verhaal. Ik vind dat een krant vooral het verschil maakt door nieuwskeuzes en inhoudelijk sterke artikelen. Niet per se door columns."Heel principieel kan ik het best met Dorieke eens zijn. Maar als ik kijk naar wat ik zelf lees, merk ik dat veel columnisten me ook plezier verschaffen en me helpen zaken beter te begrijpen doordat een column een stijlvorm is waar je nu eenmaal iets meer mee kunt dan met een "gewoon" artikel.
We vroegen ook de hoofdredacteur van de Volkskrant, Philippe Remarque naar het waarom van columnisten. Niet omdat we zo naïef zijn dat er geen columnisten meer zouden moeten zijn, maar wel om scherp te krijgen waarom zij in de krant staan:Een krant is vaak een neutrale informatiebron voor lezers. Wat is de toegevoegde waarde van column in een krant?Een krant is veel meer dan een neutrale informatiebron, het is ook een gids die je blik verruimt en helpt je mening te vormen. Daar zijn opiniecolumns een heel geschikt instrument voor, omdat je de wereld verkent aan de hand van de mening van een persoonlijkheid (niet voor niets staat er doorgaans een portretje bij). Wij openen al jaren de krant met dergelijke columns, een kleine op de voorpagina van Arnon Grunberg en een grotere op pagina 2 van Bert Wagendorp of Sheila Sitalsing. Op opinie staat er nog één. Zoiets geeft persoonlijkheid aan de krant. Trouw en NRC doen het inmiddels ook zo op pagina 2. Hetzelfde geldt voor columns in Boeken, Wetenschap, Economie, en voor persoonlijke columns over het leven (bij ons in het V-katern en Volkskrant Magazine) . Die laatste beschrijven particuliere situaties en bevindingen die vaak herkenbaar zijn, en doen mensen lachen en nadenken over hun eigen levens.
Waarom is het, volgens u, belangrijk om ruimte te maken voor columns in de krant?Bovenstaande is genoeg reden om er ruimte voor te maken. Daarnaast heeft de krant naast een informatieve- ook een entertainment-functie. De krant moet een 'good read' zijn. Het is opwekkend iets te lezen dat heel goed geschreven of geestig is. Dat kunnen columnisten. Een krant zonder columns is als gekookte aardappelen zonder jus.Op Twitter stelde ik de vraag:
Als ik kijk naar hoe ik zelf de krant lees, en met name de zaterdagkrant, voel ik wel mee met Remarque. Tegelijkertijd mag een hoofdredactie zich er best rekenschap van geven wat de invloed soms is van columnisten op het leven van mensen die wél enige verantwoordelijkheid dragen. Het afzeiken van een bedrijf of product als columnist is erg makkelijk als het ergste wat er jou gebeuren kan een stortvloed aan tweets is. Of over de rug van een familie die verdriet heeft je eigen gevoel en meninkje over heel Nederland uitstorten is ook niet al te chique. Want je weet als je dat doet dat Twitter en andere columnisten weer los gaan over de column. In zulke situaties kun je columnisten als deze missen als kiespijn. Iemand als Martin Bril mis ik nog elke week.
Wat ik wel fijn zou vinden is als een krant selecteert op het daadwerkelijk bijbrengen van een bepaalde kleur of inhoud. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat een klein deel van columnisten soms worden ingezet om te scoren en voor clickbait. En dan nog iets. Less is more. Het verschil in niveau van columnisten is binnen een krant soms schrijnend. Een column is geen makkelijke stijlvorm. Het vereist een scherp pennetje en een kolom in een krant zou een plek moeten zijn die vrij moeilijk haalbaar is.
Kijktijd naar lineaire televisie is nog nooit zo hard gedaald als nu. De "jongere" generatie leest nauwelijks nog een papieren krant. En het is daarnaast ook nog een hele kunst om de bestaande lezer te behouden. Neem mijn eigen vader. Sinds ik me kan herinneren hadden we twee abonnementen op kranten thuis. (BN) de Stem voor het lokale nieuws en de Volkskrant als kwaliteitskrant. Maar toen ging de Volkskrant verjongen, een magazine maken en meer luchtigere onderwerpen aandoen. De Volkskrant werd ingeruild voor het NRC. Verdict nu: die NRC is wel errug saai. Het valt dus allemaal niet mee.
Dus wat doen kranten om lezers te binden? Columnisten aanwerven. En Columnisten zorgen voor plezier, ergernis en gesprekken op sociale media. Of ze nu goed of slecht zijn. Meest recente voorbeeld is natuurlijk de column van Hanina Ajarai in het Algemeen Dagblad. En dan heb je natuurlijk de columnisten die zich vast committeren aan een bepaald genre zoals de voedingsmiddelenindustrie of jargon op de kantoorvloer. Soms is het grappig, maar vaak ook compleet stigmatiserend.
Dit alles leidde vorige week tot een discussie bij ons op kantoor. Wat vinden we nu eigenlijk van columns in een context van een nieuwsmedium. Collega Dorieke ergerde zich op een gegeven moment groen en geel aan sommige columns. Zij stelt onder meer:"Ik wil op basis van inhoud mijn eigen mening kunnen vormen en niet een mening 'in m'n strot' geduwd krijgen van een random persoon die graag zijn of haar mening deelt. Als je een expertise hebt, is het een ander verhaal. Ik vind dat een krant vooral het verschil maakt door nieuwskeuzes en inhoudelijk sterke artikelen. Niet per se door columns."Heel principieel kan ik het best met Dorieke eens zijn. Maar als ik kijk naar wat ik zelf lees, merk ik dat veel columnisten me ook plezier verschaffen en me helpen zaken beter te begrijpen doordat een column een stijlvorm is waar je nu eenmaal iets meer mee kunt dan met een "gewoon" artikel.
We vroegen ook de hoofdredacteur van de Volkskrant, Philippe Remarque naar het waarom van columnisten. Niet omdat we zo naïef zijn dat er geen columnisten meer zouden moeten zijn, maar wel om scherp te krijgen waarom zij in de krant staan:Een krant is vaak een neutrale informatiebron voor lezers. Wat is de toegevoegde waarde van column in een krant?Een krant is veel meer dan een neutrale informatiebron, het is ook een gids die je blik verruimt en helpt je mening te vormen. Daar zijn opiniecolumns een heel geschikt instrument voor, omdat je de wereld verkent aan de hand van de mening van een persoonlijkheid (niet voor niets staat er doorgaans een portretje bij). Wij openen al jaren de krant met dergelijke columns, een kleine op de voorpagina van Arnon Grunberg en een grotere op pagina 2 van Bert Wagendorp of Sheila Sitalsing. Op opinie staat er nog één. Zoiets geeft persoonlijkheid aan de krant. Trouw en NRC doen het inmiddels ook zo op pagina 2. Hetzelfde geldt voor columns in Boeken, Wetenschap, Economie, en voor persoonlijke columns over het leven (bij ons in het V-katern en Volkskrant Magazine) . Die laatste beschrijven particuliere situaties en bevindingen die vaak herkenbaar zijn, en doen mensen lachen en nadenken over hun eigen levens.
Waarom is het, volgens u, belangrijk om ruimte te maken voor columns in de krant?Bovenstaande is genoeg reden om er ruimte voor te maken. Daarnaast heeft de krant naast een informatieve- ook een entertainment-functie. De krant moet een 'good read' zijn. Het is opwekkend iets te lezen dat heel goed geschreven of geestig is. Dat kunnen columnisten. Een krant zonder columns is als gekookte aardappelen zonder jus.Op Twitter stelde ik de vraag:
Willen jullie meer of minder columnisten in kranten? En zo ja/nee: waarom dan?
- Jos Govaart (@josgovaart) 25 juli 2017Minder meningen, meer nieuws!
- Lieke Voermans (@liekev) 25 juli 2017Vooral beter geïnformeerde. Columns van echte experts, i.p.v. meninkjes van broodschrijvers.
- Bouke Vlierhuis (@BoukeVlierhuis) 25 juli 2017Ooh, en een column hoeft niet onderbouwd, het is een column. Maar zolang ze die plek dan maar wel hebben omdat ze 'n goede pen hebben enzo.
- Anton-Jan Thijssen (@ajthijssen) 25 juli 2017Columns zijn tegenwoordig vaak "lekker controversieel" want puur clickbait. Moe van. Meningen lees ik wel hier, als ik daar zin in heb.
- Lieke Voermans (@liekev) 25 juli 2017Als ik kijk naar hoe ik zelf de krant lees, en met name de zaterdagkrant, voel ik wel mee met Remarque. Tegelijkertijd mag een hoofdredactie zich er best rekenschap van geven wat de invloed soms is van columnisten op het leven van mensen die wél enige verantwoordelijkheid dragen. Het afzeiken van een bedrijf of product als columnist is erg makkelijk als het ergste wat er jou gebeuren kan een stortvloed aan tweets is. Of over de rug van een familie die verdriet heeft je eigen gevoel en meninkje over heel Nederland uitstorten is ook niet al te chique. Want je weet als je dat doet dat Twitter en andere columnisten weer los gaan over de column. In zulke situaties kun je columnisten als deze missen als kiespijn. Iemand als Martin Bril mis ik nog elke week.
Wat ik wel fijn zou vinden is als een krant selecteert op het daadwerkelijk bijbrengen van een bepaalde kleur of inhoud. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat een klein deel van columnisten soms worden ingezet om te scoren en voor clickbait. En dan nog iets. Less is more. Het verschil in niveau van columnisten is binnen een krant soms schrijnend. Een column is geen makkelijke stijlvorm. Het vereist een scherp pennetje en een kolom in een krant zou een plek moeten zijn die vrij moeilijk haalbaar is.
