De wereld wordt online mooier voorgedaan

Enige tijd geleden deelde de Amsterdamse studente Zilla van den Born vijf weken lang kiekjes vanuit Zuidoost-Azië op haar Facebook. De waarheid was dat de grafisch ontwerpster gewoon in haar huisje in Amsterdam zat. Voor haar afstudeerproject werkte Zilla aan het boek 'Sjezus zeg, Zilla', waarin ze in beelden laat zien hoe eenvoudig de werkelijkheid te manipuleren is. Ze hield vijf weken lang haar familie en vrienden voor de gek. De enige die er vanaf wist was haar vriend.

Hashtag genieten
Echt, iedereen maakt zich online wel eens schuldig aan een leugentje om eigen bestwil. We uploaden allemaal wel eens een foto die niet helemaal de waarheid weergeeft. Ik beken schuld. Het is toch leuk om te laten zien hoe leuk je leven is. Kijk ons eens, gelukkig zitten op een terrasje met een glaasje wijn in de hand genieten van het leven #genieten #zomers #terrassen.

Tegenwoordig draait het voor velen om het online delen van de gebeurtenissen in jouw leven. Maar gebeurt er niks leuks, hoef je het ook niet op Facebook te zetten. Het is toch niet boeiend als je boodschappen gaat halen of de afwas staat te doen.

Thailand in Amsterdam
Bij Zilla gaat het online leugentje nog een stapje verder. 'Ik voerde een Skypegesprek vanuit een Thaise hotelkamer, maar zat gewoon in mijn eigen bed, versierd met oude kerstlampjes en een parasol', vertelt ze aan het Parool. Op Facebook plaatste Zilla foto's van een ritje met de tuk tuk, een snorkeltripje, Aziatisch eten, een tempelbezoek en exotische vlinders. Ze fotografeerde zichzelf in het aquarium en de vlindertuin van Artis, ze ging zwemmen met een duikbril in een buitenzwembad om de hoek. Vervolgens ging ze aan de slag met Photoshop. En tadaaa, een tropische reis naar Azië.

'Dat online liegen gebeurt veel meer dan je denkt. Dat wilde ik laten zien. Je bent anno 2014 de vormgever van je eigen digitale imago. We leven in een beeldcultuur waarbij gemedieerde informatie en realiteit met elkaar verweven zijn en er nog moeilijk een onderscheid te maken valt tussen werkelijkheid en representatie.' De Amsterdamse heeft met deze opdracht haar Bachelor of Design en Master of Science gehaald.

Meer leugentjes om bestwil
Fascinerend hoe zij dit heeft gedaan en hoe ze het heeft volgehouden. Neem bijvoorbeeld de case van Delta Lloyd: Budget Bejaardenhuis. De leegstaande gevangenis 'De Koepel' zou worden omgetoverd tot goedkoop onderkomen voor ouderen. De verzekeraar presenteerde het verzinsel om mensen wakker te schudden en hun pensioenopbouw te checken. Of het recente incidentje over het bezoek aan Reinout Oerlemans op de Intensive Care. Lex Uiting, verslaggever bij RamBam, heeft geprobeerd in te breken op de IC waar Reinout Oerlemans herstellende was van een hartaanval. Uiteindelijk bleek dit niet waar. Uiting wilde maar één ding bereiken: de discussie op gang brengen over wat er gebeurt als je een directeur met zijn eigen format confronteert. Of het voorbeeld uit mijn vorige blog over een viraal filmpje over vreemden die met elkaar moeten zoenen. Allemaal leugentjes om bestwil?

Mijn vraag of het geoorloofd is om aandacht te vragen voor een onderwerp door een leugentje toe te passen knaagt intern al enige tijd. Aan de ene kant is het niet eerlijk, maar aan de andere kant zet je meteen een maatschappelijk item op de agenda. Naar mijn mening is zo'n stunt een gewaagde actie, maar het werkt wel! De maatschappij gaat erover nadenken en zo hopen bedrijven of random mensen zoals Zilla de maatschappij even een reality check te geven. In dat geval vind ik een leugentje om bestwil totaal niet erg.