Laat de raad van Commissarissen niet z’n gang gaan!

Omdat in de voetbalwereld alles altijd gebeurt met het licht van tien camera’s erop, kun je daar mooie voorbeeldcases weghalen van hoe het mis kan gaan tussen beleidsmakers en controleurs (Volendam is geen bedrijf, maar jullie snappen de link). Jos vindt het een kenmerkend voorbeeld van hoe het - qua communicatie - spaak loopt tussen een Raad van Commissarissen en de dagelijkse leiding. ‘Zo’n Raad van Commissarissen heeft natuurlijk de taak om de directie te controleren, maar het gaat verkeerd als ze volledig zelfstandig lijken te functioneren en het eigenbelang overheerst (ik wilde eerst ‘prevaleren’ tikken, maar dat mag niet van Jos).'

 

Er zijn volgens hem vaak dezelfde oorzaken waardoor het knalt tussen directie en RvC:

 

1. De rol van afdeling communicatie
‘Bij een bedrijf zijn de banden tussen de afdeling communicatie en de directie vaak prima,’ zegt Jos. ‘Daar wordt intensief met elkaar overlegd over wat je naar buiten brengt en hoe je dat een beetje handig aanpakt. Maar vaak zijn die lijnen tussen de Raad van Commissarissen en die afdeling communicatie veel minder sterk.’ Dat laatste is belangrijk natuurlijk; van oudsher hebben leden van de RvC nog wel een de neiging om hun eigen verhalen in de media te communiceren zonder dat hun werkelijkheid is afgestemd met de directie. ‘Onafhankelijkheid is belangrijk om de directie te controleren, maar bij goede bedrijven is er natuurlijk altijd een lijntje vanuit de RvC naar communicatie waardoor er daar een soort afstemming is tussen die twee organen.’

2. De cultuur van leidinggeven
Volgens Jos heeft dat trouwens vaak niet met onwil te maken. ‘Het komt vaak doordat er in Nederland nog veel mensen zijn in Raad van Commissarissen die uit het klassieke old boys network komen. ‘Zij zijn een leiderschapsstijl gewend die niet past bij de huidige werknemers. Daardoor nemen ze mensen op de werkvloer minder mee in een beslissing. Kijk, vroeger accepteerde je als medewerker de keuzes van iemand in pak die je verder niet kende misschien nog wel, maar nu vind je het heel raar als zo’n man die je verder nooit ziet dat oplegt. Daarom kwamen er na die persconferentie van Veerman ook zoveel verhalen vanaf de werkvloer naar buiten.’

3. Het gebrek aan mediabewustzijn
Jos denkt dat die oudere generatie van bestuurders nog wel eens vergeet welke grote rol media kunnen spelen bij het communiceren van beslissingen. ‘Je zag dat bijvoorbeeld goed bij de kwestie rond ING-CEO Ralph Hamers waarbij de RvC aankondigde dat zijn salaris met 50 procent zou stijgen.’ Volgens Jos kun je zo’n beslissing nemen, maar dan moet je wel nadenken over de gevolgen in de media. ‘Zeker bij grote bedrijven is het belangrijk dat je een beslissing niet alleen intern, maar ook extern goed kan uitleggen.’

 

Hoe het beter kan
Er zijn wel maatregelen die helpen om bovenstaande problemen te voorkomen. ‘Je zou als eerste wat meer diversiteit in jouw Raad van Commissarissen kunnen brengen. Daardoor haal je immers vanzelf ook een moderne leiderschapsstijl binnen. Als je wat jongere mensen en meer vrouwen in zo’n Raad van Commissarissen zet dan krijg je vanzelf mensen over de vloer die van nature vooral aan het belang denken van medewerkers. Bovendien zijn dat mensen die nadenken over hoe je een belangrijke beslissing communiceert in de buitenwereld.’ Als tweede zou je de rol van de afdeling communicatie wat kunnen verbreden. ‘Zij kunnen ook voor de RvC de ogen en oren naar de samenleving en naar de eigen medewerkers zijn. Daar kan je een heleboel mee voorkomen.’