Goede communicatie is een kerncompetentie van de moderne leider. Het is makkelijk uitgesproken, maar lang niet altijd de realiteit. Van zo’n moderne leider wordt nogal wat verwacht. Die leider moet allereerst een centrale koers uitzetten en is ook verantwoordelijk voor de uitvoering van die koers. De moderne leider dient zich daarnaast te realiseren in welk krachtenveld die leider opereert. Wat zijn de wensen en noden van de belanghebbenden en hoe blijf je doelgericht navigeren? Een moderne leider is ook mensgericht. Zeker in een land als Nederland zijn je mensen vrijwel altijd hét grootst beschikbare kapitaal, en dus dien je zorgvuldig met die mensen om te springen, te weten wat hen beweegt en motiveert. Daarbij zijn er grote verschillen tussen individuen, culturen, opvoedingen situaties. Dwars door al deze zaken heen loopt de communicatiekracht van zo’n leider. Wat zijn nu de punten waar het steevast misgaat en wat zijn daarom de punten van aandacht. In dit blog lees je er meer over.
Zeven valkuilen van leiderschapscommunicatie
Blog
Opinie
Jos Govaart
12-09-2023
1. Het vechtmodel
Een recent voorbeeld bij Pakhuis de Zwijger liet het nog maar eens zien. Omgaan met de consequenties van het eigen gedrag is lastig. De teruggetreden directie bij het debatcentrum eist een publicatieverbod bij de rechter over de publicatie van een onderzoek over sociale veiligheid op de werkvloer. Men erkende problemen over de eigen leiderschapsstijl, maar er was toch immers sorry gezegd. Tegelijkertijd eisen zij hun plek bij het debatcentrum weer op. Een totaal gebrek aan verantwoordelijkheidsbesef. Iedereen die bij het debatcentrum gewerkt heeft, verdient het om kennis te nemen van de resultaten van het onderzoek. Een verbod afdwingen bij de rechter, of dat nu kans maakt, of niet, is geen toonbeeld van krachtig leiderschap.
2. Sorry voor de ophef!
Als je een beetje strategisch inzicht hebt, kun je de gevolgen van bepaalde besluiten voorspellen. Je ziet het bijvoorbeeld vaak bij bedrijven die actief zijn in Nederland, maar het leeuwendeel van het geld in het buitenland verdienen. Vaak zijn er dan kwesties die in Nederland slecht vallen, maar internationaal gezien voldoet het aan de norm die er al was. Te vaak zie je dan dat, na enige mediaophef en druk van diverse stakeholders, een organisatie toch bezwijkt. Zwak leiderschap. Ik vind dat je daar vooraf over moet nadenken en dan je oprechte besluit moet nemen. Je kunt altijd over een onderwerp anders gaan denken, maar je moet nooit zwichten vanwege louter de druk.
3. Het gevaar van het absolute verhaal.
Absolute waarheden en getallen vertellen op zichzelf nooit een verhaal. Neem de 37,5 miljoen subsidies voor de fossiele industrie. Als je niet uitlegt wat dat cijfer betekent en waarom het belangrijk is, kunnen mensen het zo onderuit vegen. Of dan de ondernemer die bij winstcijfers praat over EBITDA, terwijl de nettowinst een heel ander getal is. Vertel het hele verhaal, en winkel niet alleen selectief in je eigen cijfers. Nog prettiger. Praat over dilemma’s die je hebt als leider en vergeet daarbij niet om keuzes te maken en toe te lichten hoe je tot die keuzes komt. Twijfelen is hartstikke gezond, zolang je maar wel durft te kiezen. Een dilemma is ook altijd een goede opening voor een gesprek. Een veel krachtiger instrument dan een stevige stelling.
4. Gebrek aan zichtbare tegenkracht
In politieke kringen noemt men dit de Rutte-doctrine. Als niemand meer snapt hoe de democratische tegenkracht werkt, dan verlies je status en aanzien als leider. Als er dealtjes gesloten worden die in de ministerraad even besloten worden zonder dat het het parlement bereikt, Als legio WOB-verzoeken worden zwartgelakt. Als je een motie van wantrouwen keer op keer naast je neerlegt. Dan gaat er ergens iets mis. Niet alleen in het systeem maar ook in je persoonlijke omgeving. Zoek dus een vriend, partner, collega of familielid op, aan wie je de keuzes die je maakt voorlegt. Was het niet ooit de CEO van General Electric, Jack Welch die vaak zei na een presentatie: laat me morgen om 9 uur weten wat er allemaal niet deugt aan mijn verhaal.
5. Gebrek aan empathie
Zeker 50% van de fouten die ik zelf als leider maak hebben te maken met het gebrek aan het (uiten van) de juiste hoeveelheid empathie. Mensen kunnen niet ruiken wat jij voelt en wel degelijk meekrijgt van wat de ander voelt en beleeft. Het gaat erom dat je dus actief vragen blijft stellen en je probeert te bedenken wat je per situatie kunt doen om iemand op de meest effectieve manier aan te spreken.
6. Gebrek aan zichtbaarheid
Er zijn leiders die hun zichtbaarheid overdrijven, neem een type Elon Musk. Er zijn er ook genoeg die juist te weinig zichtbaar zijn. Zowel in- als extern is het van belang dat leiders zichtbaar zijn. Dat zij de koers uitzetten en dat voor iedereen duidelijk is hoe er geopereerd wordt. De leider is ook een behoorlijk bepalende cultuurdrager- en bewaker.
7. De prestatie-resultaat-paradox
We maken er bij Coopr een goede gewoonte van om een bureaupitch te evalueren voordat de uitslag komt. Ik vind het belangrijk om de prestatie te evalueren en je gemoed niet af te laten hangen van het resultaat. Of in sportmetaforen gesproken. Als je ontslag krijgt door een balletje binnen- of buitenkant paal, dat doet iets met vertrouwen en motivatie. Natuurlijk kun je niet consequent onder de maat blijven presteren, maar ik vind dat je altijd oog moet houden voor zowel de context als de prestatie die geleverd wordt. Die is vaak een betere indicator voor structurele prestaties dan de kortetermijnuitkomst.
Kortom: er wordt nogal wat gevraagd van modern leiderschap. En daarom is het ook helemaal niet gek om je te laten coachen en helpen op dit gebied. Het is van het grootste belang dat je – om met Kieft te spreken – niet te veel in jezelf gaat geloven en enerzijds open blijft staan voor invloeden van buitenaf en anderzijds ook enigszins koersvast blijft.
Verleg je grenzen!
schrijf je nu in voor onze nieuwsbrief!